Stjórnmálin á Íslandi einkennast öðru fremur af vantrausti og vantrú. Efnhagshrunið 2008 kom þjóðinni algerlega á óvart. Afleiðingin varð reiði og svo vantraust. Stjórnmálaflokkarnir sem einkum báru ábyrgð á landsmálunum
fyrir hrun voru Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur. Þeir flokkar fengu báðir afleita kosningu í alþingiskosningunum 2009 og kjósendur ákváðu að fela Samfylkingu og Vinstri grænum stjórn landsins.
Í fyrsta sinn í stjórnmálasögu Íslands fengu tveir vinstri sinnaðir flokkar hreinan meirihluta atkvæða og meirihluta þingsæta. Þeim flokkum mistókst að standa undir trausti kjósenda og fengu herfilega útreið í síðustu kosningum. Þá snerust málin til fyrra horfs og Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur fengu góðan þingmeirihluta á nýjan leik.
Hrunið traust
Þeim hefur ekki gengið vel og hafa um langt skeið verið rúnir trausti þorra kjósenda. Það hefur hins vegar ekki leitt til aukins fylgis Samfylkingar og Vinstri grænna á nýjan leik. Öðru nær. Flokkarnir hafa lengst af varla mælst með það fylgi sem þeir fengu í alþingiskosningunum 2013 og jafnvel sigið enn neðar. Síðustu mánuði hefur þó fylgi Vinstri grænna lyfst uppfyrir kosningaúrslitin 2013. Það fer ekki á milli mála að vantraust ríkir í garð þeirra.
Það sést best á því að Píratar hafa mælst með geysimikið fylgi undanfarið ár og eru enn með mest fylgi allra stjórnmálaflokka. Til viðbótar er svo kominn nýr stjórnmálaflokkur, Viðreisn, sem nýtur fylgis um 10% kjósenda.
Úr þessu má lesa nokkuð skýra vísbendingar um vantraust á þá flokka sem hafa farið með völdin frá hruni. Það á við þá alla að eitt eru yfirlýsingar og kosningastefna og annað eru efndir. Það sjást of skýr merki klækjastjórnmála þar sem spilað er með kjósendur. Gefin eru fyrirheit eða skýr loforð og síðan er snúið við blaðinu eins og ekkert sé og ekki einu sinni talin þörf á því að útskýra vanefndirnar fyrir vonsviknum kjósendum.
Núverandi ríkisstjórn missti trúverðugleikann sinn og þá sérstaklega Sjálfstæðisflokkurinn þegar ekki voru efnd skýr og marggefin loforð um að efna til almennrar atkvæðagreiðslu um framhald viðræðna um aðild að Evrópusambandinu. Forystumenn flokkanna hafa ekki áttað sig á því að nú á tímum er allt til á netinu og ekkert gleymist.
Spilaðar hafa verið yfirlýsingar og ummæli allra ráðherra Sjálfstæðisflokksins sem gefin voru fyrir kosningar þar sem þeir lofa því að kosið verið um ESB viðræðurnar og svo farið eftir vilja kjósenda hver svo sem hann kynni að verða.
Eftir kosningar var snúið við blaðinu og sömu einstaklingar horfðu framan í sjónvarpsvélarnar án þess einu sinni að blikna.
Kjósendum varð ljóst að í augum þessara ráðherra voru loforðin bara leikaðferð til þess að fá atkvæðin. Eftir kosningarnar kom ekki greina að efna fyrirheitin því takmarkinu var náð. Þetta birtist kjósendum eins og að það sé sjálfsagt að hafa rangt við í atkvæðaleiknum rétt eins og í knattspyrnunni. En á því er einn munur. Í knattspyrnunni komast menn stundum upp með að blekkja dómarann og þótt það sannist eftir á verður engu breytt.
En í stjórnmálunum eru kjósendur dómararnir og þeir gleyma ekki svo glatt þegar leikið hefur verið á þá. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn eru að finna fyrir því um þessar mundir og ekki eru sjáanleg merki þess að þeir muni sleppa undan refsingu kjósenda í næstu alþingiskosningum. Nýi flokkurinn Viðreisn er stofnaður mikið til af illa sviknum sjálfstæðismönnum.
Heiðarleg stjórnmál
Samfylkingin og Vinstri grænir sitja líka uppi með ásýnd klækjastjórnmála eftir þeirra stjórnartíð. Í stærsta ágreiningsmáli íslenskra stjórnmála síðasta aldarfjórðunginn, fiskveiðistjórninni, höfðu flokkarnir borið fram skýra stefnu um innköllun og endurúthlutun veiðiheimilda en reyndu ekki einn dag að efna loforð sín og lögðu svo til eftir langa mæðu að kvótaaðallinn héldu kvótanum a.m.k. aldarfjórðung í viðbót. Engar skýringar hafa verið gefnar á þessum vanefndum. Kjósendur flokkanna í kosningunum 2009 eru ekki litnir viðlits og ekki þess verðir að fá skýringar hvað þá afsökunarbeiðni.
Allir valdaflokkarnir eru meira og minna tortryggðir í afstöðunni til Reykjavíkurflugvallar þar sem
að minnsta kosti einn Skerjafjörður er milli orða og gerða flokkanna í borgarstjórn Reykjavíkur og í stjórnarandstöðu á Alþingi. Enn eykst tortryggnin þegar litið er til digurbarkalegra yfirlýsinga um stjórnarskrárbreytingar sem sérstaklega eiga að tryggja að fram fari þjóðaratkvæðagreiðsla um umdeild mál. Fjölmennasta undirskriftasöfnunin varðar framtíð Reykjavíkurflugvallar. Engu að síður hafa flokkarnir sem eru í meirihluta í Reykjavíkurborg hunsað þær óskir og jafnvel gert gys að þeim. Ríkisstjórnarflokkunum er í lófa lagið að setja lög um framtíð Reykjavíkurflugvallar þar sem m.a. yrði ákveðið að setja málið í dóm kjósenda. En það hafa þeir ekki gert og munu ekki gera.
Flokkarnir virðast vera sammála um að aðeins eigi að fara fram þjóðaratkvæðagreiðsla um mál ef þeirra vilji í málinu er undir og þá til þess að koma í veg fyrir tap. Sé hins vegar líklegt að kjósendur vilji aðra niðurstöðu en viðkomandi flokkur þá verður sá flokkur um leið andsnúinn því að þjóðaratkvæðagreiðslan fari fram. Í þeirra augum er þjóðaratkvæðagreiðsla aðeins tæki til nota í klækjabúskap stjórnmálanna. Valdið er í þeirra augum flokkanna en ekki kjósenda.
Kjósendur eru að krefjast þess að flokkarnir hætti að umgangast valdið með þessum hætti. Uppreisnin gegn valdinu er jafnframt uppreisn gegn spillingu, sérhagsmunum og bragðarefum. Það er krafa um heiðarleg stjórnmál.
pistill í bæjarins besta á Ísafirði
" onclick="return fbs_click()" target="_blank" class="fb_share_link">Deila á Facebook
Athugasemdir